Zijn algen het voedsel van de toekomst?

Maria Barbosa, hoogleraar Bioprocestechnologie, bestudeert algen en onderzoekt hoe we verschillende soorten algen het best kunnen laten groeien. Samen met haar collega’s beschreef ze in het wetenschappelijke tijdschrift Trends in Biotechnology de ontwikkelingen, mogelijkheden en uitdagingen rondom algenkweek en hoe de situatie er nu voorstaat. “Er zit de laatste jaren veel beweging in het veld.”

De belofte dat algen de wereld gaan veranderen horen we al tientallen jaren. Waarom laat het nog altijd op zich wachten?

“Mensen hebben het misschien niet door, maar het resultaat is al te zien. Of beter gezegd: te proeven. In de schappen van Nederlandse supermarkten liggen burgers gemaakt met algen. Bakkers verkopen zoutloos brood, gebakken met zilte algen. Ook zijn algen een bron van natuurlijke kleurstoffen. Zo heeft de blauwe smartie zijn kleur te danken aan een alg. We benutten ze dus wel al.”

Maar dat is op kleine schaal. Hoe kan dit dan het voedsel van de toekomst zijn?

“Algenkweek heeft de afgelopen vijf jaar een enorme verschuiving gezien op twee fronten. Ten eerste wordt het veld van de algenkweek volwassen: de benodigde technologie maakt fikse sprongen en we leren steeds meer over hoe we algen laten doen wat wij willen, bijvoorbeeld met aanpassingen in het DNA. Ten tweede worden we ons als maatschappij steeds bewuster van het milieu en de consequenties van ons gedrag. Consumenten en de industrie maken steeds vaker duurzamere keuzes. Daar hoort voedsel gemaakt met algen ook bij.”

Helpt de uitspraak van de Europese Commissie daar ook bij?

“Wereldwijd kweken we maar 75 duizend ton algen per jaar. Om algen op grote schaal als voedsel te gebruiken moet die hoeveelheid flink omhoog. De Europese Commissie subsidieert nu grote algenboerderijen waardoor dat mogelijk wordt. Zo kunnen we straks meer voedsel maken met algen.”

Toch klinkt algensoep of een algenburger niet heel smakelijk. Hoe maak je dat lekker?

“Ik denk inderdaad dat algen op zichzelf niet erg lekker zijn, maar het is ook niet het doel om voedsel puur van algen te maken. Zodra algen voldoende gegroeid zijn in een kwekerij, worden ze geoogst en gedroogd tot een poeder. Zoiets scheelt een hoop gewicht en ruimte tijdens transport en dat is financieel ook voordeliger. De gedroogde variant van algen dient als supplement voor voedsel. Te veel ervan is niet handig, omdat het de smaak en kleur aantast.”

Dat klinkt als een hoop werk. Waarom blijven we niet gewoon plantaardig voedsel eten dat we al kennen, zoals erwten, soja en linzen?

“Meer algenkweek betekent niet dat andere plantaardige eiwitbronnen straks overbodig zijn. Die gewassen moeten we zeker ook blijven groeien, maar ze nemen veel landbouwgrond in. Algen hebben veel minder ruimte nodig. Gesloten kweeksysteem waarin algen groeien, zoals buizen, stapel je makkelijk op elkaar. Bovendien groeien ze niet in de grond zoals planten, waardoor we onvruchtbare grond prima kunnen benutten voor een algenkwekerij. Wel hebben algen, net als planten, voedingsstoffen nodig. Vanwege het gesloten systeem is dat goed te recyclen en lekken die stoffen, zoals stikstof en fosfor, niet de bodem in.”

Wanneer kunnen we producten gemaakt van algen op grote schaal in de supermarkt verwachten?

“Nu er meer subsidies voor zijn, raakt de algenkweek in een stroomversnelling. Meer algenkweek betekent meer productontwikkeling door wetenschappers aan universiteiten en bij kleine bedrijven. Dat is aantrekkelijk voor de industrie. Grote bedrijven investeren als ze zien dat een product een kans van slagen heeft. Ik verwacht dat binnen vijf tot tien jaar voedsel gemaakt van algen heel gewoon is geworden.”

Wat is de volgende stap voor algen? Kunnen we er nog meer mee?

“Er zijn veel toepassingen met algen die wetenschappers al volop bestuderen. Algen worden niet voor niets het groene goud genoemd. Ze kunnen dienen als productiefabriek voor farmaceutische stofjes, als eetbare vaccins en ze zijn een goede bron van olie. Een deel daarvan is een mooie vervanging voor visolie, terwijl een ander deel zich goed leent voor biodiesel. Die toepassingen staan wel nog voor wat uitdagingen en zullen daardoor langer op zich laten wachten dan algen als voedsel en voer.”